Rewitalizacja

Historia

W 1938 roku z inicjatywy genera?a Mariusza Zaruskiego, przez Lig? Morsk? i Kolonialn? w szwedzkiej stoczni B. Lunda w Ekenäs ko?o Karlskrony zosta? zamówiony ?aglowiec. Jego projekt wzorowany by? na istniej?cym ju? statku „Kaparen”. W 1939 roku budowa zosta?a uko?czona. Jednak w zwi?zku z wybuchem wojny nie by?o czasu ani mo?liwo?ci odebrania zamówionego statku, wi?c pod robocz? nazw? „Kryssaren” (?egluj?cy na wiatr) p?ywa? pod bander? szwedzkiej szko?y ?eglarskiej. Po wojnie Szwedzi powiadomili stron? polsk?, ?e jest do odebrania zamówiony i op?acony przed wojn? ?aglowiec. W styczniu 1946 roku zosta? on przyholowany do kraju. Przemianowany na „Genera?a Zaruskiego” w ho?dzie inicjatorowi budowy, nie zosta?, jak wcze?niej planowano, przekazany harcerstwu, ale nowo powsta?ej organizacji - Lidze Przyjació? ?o?nierza (pó?niejszej Lidze Obrony Kraju), której to w?asno?ci? pozosta? do roku 2008. W 1950 z powodów politycznych trzeba by?o znów przemianowa? jednostk?. Nadano jej bardziej poprawn? politycznie nazw? „M?oda Gwardia”. Dopiero po 7 latach uda?o si? j? zmieni? na „Mariusz Zaruski”. Sw? pierwotn? i zarazem ostateczn? nazw? odzyska? dopiero w roku 1969.

Do lat 90 „Genera? Zaruski” p?ywa? g?ównie z m?odzie?? jako jednostka turystyczno-szkoleniowa. Pod polsk? bander? dotar? m.in. do Anglii, Francji, Arktyki i Niemiec, bra? tak?e udzia? w wielu Operacjach ?agiel. W tym okresie odby? swój najdalszy rejs docieraj?c jako pierwszy w historii polski jacht na Spitsbergen (1975) pod dowództwem kapitana Andrzeja Ro?ciszewskiego. W latach 1978-1982 ?aglowiec przeszed? du?y remont w Gdy?skiej stoczni „Nauta” sk?d wyp?yn?? z dwoma nowymi silnikami. Zaraz potem Bractwo ?elaznej Szekli odby?o na nim swój pierwszy rejs. Rok pó?niej pop?yn?? do Maarienhaminy maj?c w za?odze grup? osób niepe?nosprawnych.

W latach 90 zosta? wydzier?awiony prywatnemu armatorowi w Jastarni, który nie dysponowa? ?rodkami na coraz bardziej potrzebny remont generalny, co w po??czeniu z brakiem pomocy ze strony w?a?ciciela - Ligi Obrony Kraju doprowadzi?o „Zaruskiego” do ruiny. W 2003 roku wyremontowania jachtu podj??a si? fundacja „Polskie ?agle”, przejmuj?c go na warunkach wieloletniej dzier?awy. Wspó?finansowa? jego generalny remont mia?a Poczta Polska, która po krótkim czasie wycofa?a si? ze wspó?pracy. Niestety Fundacji Polskie ?agle nie uda?o si? doko?czy? rozpocz?tych ju? szeroko zakrojonych prac. W efekcie ?aglowiec zosta? na kei we W?adys?awowie gdzie prowadzono remont. Tam „Genera? Zaruski” wobec braku opieki i zainteresowania ze strony w?a?ciciela niszcza? dalej. Na szcz??cie 15 wrze?nia 2008 roku miasto Gda?sk podpisa?o list intencyjny dotycz?cy przej?cia statku a 3 listopada odkupi?o ?aglowiec za 150 ty? z?. W ten sposób prezydent Gda?ska Pawe? Adamowicz podj?? decyzj? o remoncie statku i uczynieniu z niego flagowej jednostki miasta, na wzór ?aglowców - zabytków z innych miast hanzeatyckich. Zaszczytna funkcja armatora historycznego ?aglowca przypad?a Miejskiemu O?rodkowi Sportu i Rekreacji w Gda?sku pod dowództwem Leszka Paszkowskiego, który rozpocz?? ju? przygotowania do odbudowy. Pojawi? si? te? pierwszy powa?ny sponsor - Stocznia Remontowa S.A., która zobowi?za?a si? do darmowego wykonania podstawowych prac remontowych, a miasto przeznaczy?o 1,5 mln z? na remont w najbli?szym czasie. W tej chwili nadal poszukiwani s? sponsorzy, którzy mogliby wspomóc odbudow? ?aglowca finansowo lub przekaza? materia?y budowlane i wyposa?enie.

Co dalej?

Najbardziej optymistyczne prognozy mówi?, ?e jacht b?dzie p?ywa? ju? w maju przysz?ego roku. Jednak szczegó?owa ocena jego stanu, i co za tym idzie oszacowanie czasu potrzebnego na wykonania wszelkich prac zostanie wykonane w Stoczni Remontowej. Powodem opó?nienia prac mo?e by? te? brak ?rodków finansowych. „Genera? Zaruski” po remoncie ma przypomina? w jak najwi?kszym stopniu siebie sprzed 70 lat. Wiele oryginalnych elementów zagin??o lub nie nadaje si? do naprawy, jednak tradycyjna winda kotwiczna, ko?o sterowe, kompas, kod flagowy czy dzwon znajd? si? z pewno?ci? na wyposa?eniu. Tak?e wn?trze b?dzie wyko?czone w stylu starych ?aglowców: jedno du?e pomieszczenie dla wszystkich cz?onków za?ogi, ruchome koje, przywrócone do pierwotnego kszta?tu nadbudówki. Je?li chodzi o odst?pstwa od tradycyjnego stanu, „Genera? Zaruski” zostanie wyposa?ony w nowoczesne urz?dzenia nawigacyjne i mniejszych rozmiarów silnik, aby móg? pomie?ci? jak najwi?ksz? liczb? za?ogi, a w?a?ciwie m?odzie?y…

Dlaczego?

Oprócz pierwotnej postaci ?aglowiec ma pe?ni? równie? sw? pierwotn? funkcj?. P?ywa? b?dzie na nim g?ównie m?odzie?. W planach eksploatacji znajduj? si? takie punkty jak edukacja morska i wychowanie m?odzie?y, programy pracy profilaktycznej z m?odzie?? zagro?on? demoralizacj? i wykluczeniem, przekazywanie wiedzy szkutniczej, wymiany zagraniczne, promowanie dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego polskiego wybrze?a. Mo?liwe jest tak?e, ?e b?d? prowadzone szko?y pod ?aglami, podobne do tych, jakie odbywaj? si? od wielu lat na STS Pogoria. ?aglowiec musi na siebie zarabia?, wi?c niewykluczone jest, ?e b?dzie czarterowany prywatnym osobom lub wykorzystywany do prowadzenia komercyjnych rejsów. Jednak grup? docelow?, dla której ?aglowiec jest remontowany to m?odzie?.

To ju? kolejna próba przywrócenia ?aglowca do dawnej ?wietno?ci. Wydaje si?, ?e tym razem jego przysz?o?? zapowiada si? bardzo obiecuj?co. Na ostatnich targach „Wiatr i Woda” mo?na by?o podziwia? oryginalne elementy statku. Okaza?o si?, ?e jest jeszcze wiele osób, które Genera?a Zaruskiego pami?taj? i gor?co kibicuj? odbudowie ostatniego, przedwojennego, polskiego ?aglowca.

Maciej Rotowski

Absolwent VII Szko?y pod ?aglami